خرید PlayStation 4 Pro ارزشمندتر است یا کامپیوتر شخصی (PC)؟

همانطور که از عنوان مقاله مشخص است، قصدمان پاسخ به این سوال است که بین خرید کنسول PlayStation 4 Pro و PC؛ کدامیک ارزشمندتر است!؟ در حالت استفاده کلی جواب سوال مشخص است، اما اگر کمی نیازمان را محدودتر کنیم و از زاویه دید قیمت به عملکرد به این دو فاکتور نگاه کنیم، آنوقت مزایای خرید کنسول بازی در مقابل PC توجیح پذیر است. حتی از منظر معادل سازی قطعات سخت افزاری نیز نمیتوانیم به طور دقیق سیستمی هم رده PlayStation 4 Pro معرفی کنیم! چون سخت افزار PlayStation 4 Pro به با وجود قدیمی بودن معماری به شدت سفارشی شده است.

دلایل زیادی برای خرید PlayStation 4 Pro وجود دارد که یکی از آنها پشتیبانی از از فناوری HDR و دیگری اجرای رزولوشنی شبیه به ۴K به صورت نیتیو «Native» (منظور بدون فشرده سازی درونی تصاویر رندر شده) است. آزمایشات انجام شده روی سیستمی با مشخصات شبیه به کنسول PlayStation 4 Pro نشان میدهد که قدرت پردازشی PlayStation 4 Pro برای اجرای واقعی رزولوشن ۴K مناسب نیست و در بسیاری از عناوین به صورت نرم افزاری با رزولوشن ۳۸۴۰×۲۱۶۰ مواجه خواهیم شد.

این یعنی بازی های مختلف از تکنیک بسیار پیشرفته ای شبیه نیتیو «Native» استفاده میکنند و به نوعی آپ اسکیل «Upscale» شده محسوب میشوند. مثلاً دو بازی  Last of us Remastered و Rise of the tomb raider از معدود عناوینی هستند که به صورت ۴K Native روی PlayStation 4 Pro اجرا میشوند که به واسطه استفاده از تکنیک جدید و بسیار پیشرفته ای به نام ۴×۴ Checkerboard process در حالت آپ اسکیل «Upscale» شده ممکن شده است.

تست های اضافی از PlayStation 4 Pro نشان میدهد در حالت استفاده از رزولوشن ۴K بسیاری از عناوین از جمله Rise of the tomb raider در بهترین حالت ۱۰ فریم میگیرند و عنوان ضعیف تر دیگری مثل Overwatch نیز فقط حدود ۶۰ فریم رندر میکند. این بدین معناست که همه چیز به هنر سازنده در طراحی و توسعه بازی بستگی دارد و شاید با شاهکاری همچون Uncharted 4 مواجه شویم که در همه حالت عالی باشد یا شایدم با یک عنوان ضعیف و بهینه نشده طرف باشیم که فریم خوبی تولید نکند.

این موضوع ناخودآگاه ما را به سمت کنسول جدید مایکروسافت یعنی Project Scorpio میبرد که از آن با عنوان (تجربه ی ۴K به معنای واقعی) یاد شده که منظور از تجربه مواقعی همان حالت نیتیو «Native» است. لازم است اشاره کنیم طبق ادعای اکتیویژن عنوان COD: Infinite Warfrare روی کنسول PlayStation 4 Pro به صورت ۴K و با سرعت ۶۰ فریم بر ثانیه اجرا میشود، اما چیزی که مشاهده شده با چیزی که ادعا شده یکی نیست. با این حال؛ نمونه های قدرتمندی از Upscale پیشرفته جدید سونی همچون عناوین Infamous First Light, Days Gone و Horizon: Zero Dawn وجود دارد که از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و تجربه ای شبیه ۴K نیتیو «Native» را برایمان شبیه سازی میکند.

پردازنده PlayStation 4 Pro

کنسول PS4 Pro در ابتدا با اسم رمز Neo و کد CUH-7000 معرفی شد و از همان ابتدا مشخص بود که از یک پردازنده قدرتمند ۱۶ نانومتری ساخت TSMC استفاده میکند. در حالی که تعداد هسته های پردازنده همچون کنسول قبلی ۸ هسته بود، اما فرکانس کلاک پردازنده از ۱.۶ به ۲.۱۳ گیگاهرتز افزایش پیدا کرده بود که حدود ۳۳.۱ درصد بهبود کلاک را نشان میداد، این در حالی بود که تغییراتی در زیر معماری پردازنده انجام نشده بود. پردازنده جدید نیز از خانواده AMD Jaguar بود که از مدل های مختلف آن برای تولید پردازنده های دسکتاپ استفاده شده بود.

Kabini، Temash، Kyoto و پردازنده های Athlon 5370، Athlon 5350، Athlon 5150 و دو هسته ای Sempron 2650 از جمله پردازنده های سوکت AM1 مبتنی بر خانواده AMD Jaguar هستند که در حال حاضر منقرض شدند و یا در معرض انقراض هستند. با این حال مدل سفارشی شده کنسول PS4 Pro را در بهترین حالت میتوانیم مشابه پردازنده ۸ هسته‌ای AMD FX-8350 بدانیم که در زمره بهترین و قویترین پردازنده رده بالای AMD برای سیستم های خانگی محسوب میشد. این مقیاس هر چند در ست نیست و با واقعیت تفاوت زیادی دارد، اما اگر معیار انتخاب ما اعداد روی کاغذ باشد، این بهترین و ایده آل ترین انتخاب ممکن است.

پردازنده PlayStation 4 Pro به نسبت PS4 سریعتر شده است، با این حال تفاوت زیادی با پردازنده ۸ هسته‌ای AMD FX-8350 کنسول Xbox One X ندارد و تنها از درصد سفارشی سازی بسیار بالایی برای افزایش بهره وری بیشتر بهرمند شده است. در حال حاضر؛ در بین بازی های مختلفی که تولید شده، نمیتوانیم عناوین زیادی را پیدا کنیم که از بیش از ۴ هسته پردازنده به طور کامل استفاده میکنند. با این حال مایکروسافت مدعی است سازندگان بازی به واسطه استفاده از DirectX 12 هسته های یبشتری را برای پردازش دستورات بازی مورد استفاده قرار دهند که نتیجه آن بهبود فرآیند پردازشی عناوین مختلف است. هسته‌ای AMD FX-8350 در فرکانس ۲.۱ گیگاهرتز فعالیت میکند.

تراشه گرافیکی PlayStation 4 Pro

PlayStation 4 Pro از ۳۶ واحد محاسبه گر «Compute Units» مبتنی بر معماری GCN بهره میبرد که این رقم به نسبت کنسول قبلی دو برابر شده و از طرفی کلاک آن نیز به ۹۱۱ مگاهرتز افزایش یافته که در کنسول قبلی معادل ۸۱۱ مگاهرتز بود. نتیجه این تغییرات این است که در محاسبات شناور تک دقتی «Single Precision Floating Point» با عملکرد ۴.۲ ترافلاپسی طرفیم که در حالت تئوری به مقدار ۴۵ درصد ضعیف تر ۶.۱ ترافلاپس Xbox One X است! این رقم در مقایسه با تراشه گرافیکی اصلی PS4 حدود ۲.۲۷ درصد افزایش عملکرد را در محاسبات شناور تک دقتی نشان میدهد.

این مقدار بهبود در تراشه گرافیکی ۱۶ بیتی و محسابات شناور کنسول PS4 Pro نتیجه استفاده از معماری گرافیکی جدید AMD Vega است که در مطلب «بررسی معماری وِگا «Vega»؛ طوفان AMD در راه است» به طور مفصل در موردش نوشتیم و همینطور در مطلب دیگری که به زودی منتشر میشود قرار است به بررسی تکنیکی آخرین اطلاعات این معماری بپردازیم و با ماهیت جزئیات آن آشنا شویم. تراشه گرافیکی PS4 Pro بر پایه معماری پولاریس «Polaris» طراحی شده با توجه به کیفیت ساخت و قیمت بسیار مناسبی که دارند، برای اجرای عناوین ۲K بهترین گزینه محسوب میشوند و به همین دلیل میتوانیم گرافیک Radeon RX 480 (برای کنسول سونی) و کارت گرافیک Radeon RX 580 (برای کنسول مایکروسافت) را بهترین کارت های مشابه در نظر بگیریم.

جالب اینجاست که خود RX 480 نیز حدود ۳۸.۱۰ درصد قویتر از کنسول PS4 Pro است و به همین دلیل کارت RX 470 با ۴.۹ ترافلاپس توان پردازشی فاصله کمتری با کنسول سونی دارد و محتمل ترین انتخاب برای مقایسه مستقیم محسوب میشود. هر دو مدل RX 470 و RX 480 برای اجرای راحت و بی دردسر رزولوشن ۱۰۸۰p طراحی شدند و در مقایسه با کارت های گرافیک جدید هم میتوانیم Radeon RX 580 و Radeon RX 480 را بهترین کارت های خوش قیمتی بدانیم که میتوانند رزولوشن ۱۰۸۰p را با کمترین هزینه ای که پرداخت میکنید، به خوبی رندر کنند.

البته این موضوع به خودی خودش نکته و ایراد بزرگی نیست، چون هدف AMD عرضه مدل هایی برای بازار  رزولوشن ۱۰۸۰p و کمی بالاتر از این مقدار است و همانطورکه خود AMD اعلام کرده، هدفش از معرفی این سری رقابت با رده بالایی همچون GTX 1080 و GTX 1070 انویدیاا نیست. GTX 1070 به عنوان یکی از بهترین کارت های انویدیا در نسل فعلی ۲۵ درصد سریعتر از Sapphire RX 580 است و به طور کلی از پتانسیل اورکلاک بسیار خوبی در حافظه ویدئویی برخوردار است که میتواند شرایط مناسبی را به نسبت GTX 1060 (با سرعت حافظه ۹ گیگابیت بر ثانیه) برایش فراهم کند. فراکانس واقعی کارت کم است و معمولاً بین دو رقم ۱۴۱۵ و ۱۴۵۰ مگاهرتز در جریان است و به طور متوسط میتوانیم آن را ۱۴۳۰ مگارهرتز بدانیم.

برای مقایسه با رقیب انویدیا بد نیست اشاره کنیم که کارت گرافیکی همچون Radeon RX 580 و مدل های سفارشی شده بالاتر از این (به عنوان کارتی مشابه با تراشه گرافیکی Xbox One X) حدود ۶ درصد سریعتر از مدل ۶ گیگابایتی GTX 1060 عمل میکنند و از نسخه ۳ گیگابایتی GTX 1060 نیز ۱۵ درصد سریعتر هستند که میتواند خبر خوشی برای علاقه مندان به کارت هایی با قیمت به صرفه برای بازیی باشد. البته ذکر این نکته لازم است که در رده بندی های AMD؛ کارتی همچون RX 580 یک مدل رده بالا «High-End» محسوب میشود که تنها با میان رده هایی همچون GTX 1060 قابل رقابت است! بدین معنا که رده بالای AMD معادل میان رده های انویدیا است.

لازم به اشاره است که کنسول Xbox One X نیز همچون PlayStation 4 Pro از تراشه گرافیکی سفارشی شده مبتنی بر معماری پولاریس «Polaris» استفاده میکند که دارای توان محاسباتی ۶ ترافلاپس است که از این جهت میتوانیم آن را همانند Radeon RX 580 شرکت AMD بدانیم که ۶.۱ ترافلاپس توان محاسباتی دارد. از آنجایی که تراشه گرافیکی Xbox One X سفارشی شده، میتواند ۲۵۶۰ واحد سایه زنی را رندر کند که از این جهت کمی بیشتر از ۲۳۰۴ واحد قابل رندر Radeon RX 580 است. همینطور در کلاک پردازشی نیز سرعت کلاک تراشه گرافیکی Xbox One X روی ۱۱۷۲ مگاهرتز تنظیم شده و Radeon RX 580 با سرعت ۱۲۵۷ مگاهرتزی فعالیت میکند.

لازم به ذکر است که نسل قبلی Radeon RX 580 یعنی Radeon RX 480 تنها برای اجرای بی دردسر رزولوشن ۱۰۸۰p طراحی شده بود و یک رده پایین تر از آن یعنی Radeon RX 470 کارتی بود که به گفته سونی، قدرتش معادل PlayStation 4 Pro است. اما Xbox One X معادل Radeon RX 580 است که ۶ درصد سریعتر از Radeon RX 480 است و جالب است بدانید که Radeon RX 470 نیز حدود ۱۸ درصد ضعیف تر از Radeon RX 480 است. اما تفاوت مهمی که اینجا وجود دارد، ۱۲ گیگابایت حافظه گرافیکی قدرتمندی است که در کنار تراشه گرافیکی Xbox One X دیده میشود! هر چند فقط ۸ گیگابایتش به صورت مستقیم قابل استفاده خواهد بود، با این حال امکان آزادسازی و استفاده از قدرت دیگر حافظه ها در صورت نیاز وجود دارد.

PlayStation 4 Pro نیز به عنوان مهمترین رقیب Xbox One X از همان ۸ گیگابایت حافظه GDDR5 استفاده میکند و کارت گرافیک رده پایین Radeon RX 580 نیز دارای ۸ گیگابایت حافظه GDDR5 است که باعث میشود تمامی آنها را تقریباً در یک تراز ببینیم. این مقدار حافظه ویدئویی از هر نظر برای پردازش روزولشن های بالاتر از ۲K به شدت موثر است. این حافظه ها؛ به خصوص در کنسول سونی به شدت سفارشی شده اند و از زمانبندی «RAM timing» بسیار پایینی استفاده میکنند.

اما مهمترین پارامتر موجود در حافظه سفارشی شده کنسول سونی CAS Latency است که مخفف Column Address Strobe Latency میباشد که مشخص کننده مقدار تاخیر از زمان دریافت درخواست داده از سمت کنترل کننده حافظه (موجود بر روی تراشه گرافیکی یا پردازنده مرکزی) تا ارسال آن از طرف خود ماژول رم به خروجی های فیزیکی خودش بر حسب کلاک است. به عنوان یک مثال ساده میتوانیم یک رم DDR3 با فرکانس نامی (یا حداکثر) ۱۶۰۰ مگاهرتز را در نظر بگیریم.  از آن جایی که سرعت کلاک واقعی این رم در شرایط عادی ۱۶۰۰/۲ یعنی ۸۰۰ مگاهرتز است، بنابراین اگر طبق فرمول مقدار فرکانس (F) به هرتز برابر ۱ تقسیم بر دوره (T) بخواهیم سرعت کلاک این حافظه را بسنجیم با رقمی معادل  ۱.۲۵ نانوثانیه مواجه میشویم.

بدین معنا که برای اجرای هر یک کلاک در این حافظه ۱.۲۵ نانوثانیه زمان لازم است. حالا فرض کنیم حافظه های نصب شده بر روی کنسول PS4 Pro زمان تاخیری معادل CL=5 داشته باشند. در این صورت تاخیر رم ما ۵ * ۱.۲۵ میشود که نتیجه آن  ۶.۲۵ نانوثانیه خواهد بود واگر CL=9 باشد، این زمان به ۱۱.۲۵ نانوثانیه افزایش خواهد یافت. بنابراین هر چه واحد CL در فاکتور زمانبندی «RAM timing» کمتر باشد، سرعت رم نیز بیشتر خواهد بود. به همین دلیل است که یک رم با فرکانس کاری بالاتر ممکن است کندتر از یک رم با فرکانس کاری پایین تر عمل کند! این مورد چیزی است که حداقل بر روی کنسول های Xbox One X و PlayStation 4 Pro بهینه سازی شده تا پهنای باند مورد نیاز رزولوشن ۴K بدست بیاید.

استفاده از ۸ گیگابایت حافظه رم GDDR5 مشترک بین تراشه گرافیکی و پردازنده مرکزی بدین معناست که تمرکز اصلی سازنده بر روی بازی است و به همین دلیل از این نوع حافظه با پیشوند «G» استفاده شده، در حالی که PC ها از حافظه هایی بدون پیشوند استفاده میکنند. در هر صورت، با توجه به افزایش حافظه ویدئویی تراشه گرافیکی و بهبودهای زیادی که بر روی آنها انجام شده، میتوانیم بهره وری بسیار بیشتری را در مقایسه با تراشه های گرافیکی سیستم های خانگی داشته باشیم. PlayStation 4 Pro از ۱ گیگابایت حافظه DDR3 DRAM فوق سریع برای اجرای برنامه های جانبی ای همچون Netflix و Spotify در پس زمینه بهره میبرد که توان و عملکرد کلی حافظه کنسول را به خوبی بهبود بخشیده است.

به گفته سونی در این کنسول برای توسعه دهندگان بازی از یک حافظه ۵۱۲ مگابایتی GDDR5 ذخیره نیز استفاده شده تا بتوانند نهایتاً از ۵.۵ گیگابایت پهنای باند حافظه موثر برای طراحی و ساخت بازی مورد نظرشان استفاده کنند. از طرفی سرعت حافظه از ۵.۵ گیگابیت بر ثانیه (یا ۴x 1.375 گیگاهرتز) به ۶.۸ گیگابیت بر ثانیه (یا ۴x 1.7 گیگاهرتز) افزایش یافته که نهایتاً میتواند ۲۱۸ گیگابایت بر ثانیه پهنای باند موثر کنسول PlayStation 4 Pro را تامین کند. این رقم به معنای ۲۳.۸ درصد بهبود عملکرد در معماری حافظه سیستم است.

نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کنیم، تفاوت API (رابط برنامه نویسی سطح پایین) کنسول PS4 Pro و کارت گرافیک RX 480 است که در کنسول سونی، سازنده بازی میتواند از تمامی ظرفیت های سخت افزاری در پایین ترین سطح ممکن استفاده کند، اما در کارت های گرافیک اینطور نیست و سازنده نمیتواند از تمام ظرفیت ۱۰۰ درصد یک سیستم برای اجرای بازی مورد نظرش استفاده کند. به همین دلیل است که با وجود سخت افزار قدیمی PlayStation 4 Pro بعضاً میبینیم که عناوینی همچون Uncharted 4 و یا Horizon: Zero Dawn با کیفیت خیره کننده ای عرضه میشوند.

آیا خرید PlayStation 4 Pro ارزشمند است یا خیر؟!

خرید کنسول بازی PlayStation 4 Pro و رقیبش در مقابل پلتفرم PC همیشه محل بحث و حدل و اهالی بازی بوده و همیشه هم جذابیت های خودش را به دنبال داشته است. هدف این نوشتار صرفاً مقایسه فنی مشخصات سخت افزاری پلتفرم های حال حاضر است تا هر کاربری بتواند با دیدگاهی بهتر به سمت پلتفرم مورد علاقه اش برود. از منظر قدرت پردازشی بی شک پیروز میدان PC است، منتهی کاربران کنسولی نیز بنا به دلایل مختلف به سمت خرید کنسول میروند و از بازی کردن با عناوین این کنسول هم لذت میبرند، کما اینکه بسیاری از کاربران هر دو و بعضاً هر سه پلتفرم بازی را با هم در اختیار دارند.

یکی از دلایل ساخت و توسعه کنسول میان نسلی PlayStation 4 Pro را میتوانیم نیاز بیشتر برای پردازش رزولوشن ۴K و سرعت ۶۰ فریم بدانیم که در مقاله «۴K چیست!؟ بررسی فنی رزولوشن ۴K» سعی کردیم جزئیات آن را بررسی کنیم و در دو مقاله «فریم ریت چیست؟ هر آنچه درباره فریم ریت باید بدانید (۱)» و «فریم ریت چیست؟ هر آنچه درباره فریم ریت باید بدانید (۲)» هم در مورد نرخ فریم توضیحات مفصلی را ارائه کردیم که برای درک بهتر این دو فاکتور توصیه میشود. PlayStation 4 Pro میتواند برخی عناوین موجود را به صورت ۴K Native اجرا کند که این مورد به خودی خودش مزیت بزرگی برای کنسول سونی است.

در اولین تست های انجام شده، Last of us Remastered و Rise of the tomb raider از معدود عناوینی بودند که به صورت ۴K Native روی PS4 Pro اجرا میشدند و به گفته سونی برای رسیدن به چنین رزولوشنی از تکنیک جدید و بسیار پیشرفته ای به نام ۴×۴ Checkerboard process برای آپ اسکیل «Upscale» عناوین جدید استفاده شده که به صورت سخت افزاری روی تراشه گرافیکی «GPU» کنسول سوار شده و برای سازنده ها هزینه و کار اضافی ندارد. بنباراین با کمتر از ۵۰۰ دلار (۲.۰۰۰.۰۰۰ تومان) میتوانید صاحب کنسولی شوید که رزولوشن ۴K و سرعت ۶۰ فریم را برای شما به همراه دارد!

اما در یک مقایسه کوتاه و ساده متوجه میشویم که برای داشتن چنین سیستم قدرتمندی که بتواند رزولوشن ۴K و سرعت ۶۰ فریم را به خوبی رندر کند، باید بیش از ۵ میلیون تومان هزینه کنیم! بنابراین؛ با وجود قویتر بودن PC، این کنسول های بازی ضعیف هستند که برای اجرای رزولوشن ۴K و سرعت ۶۰ فریم بهینه تر و کم هزینه تر محسوب میشوند. در کنار این دو فاکتور باید کنسول های جدید و به خصوص PS4 Pro را یک کنسول HDR بدانیم. این فناوری همان چیزی است که سونی روی آن مانور زیادی داده و بهتر است شرح و تفصیلش را در مقاله «بررسی فنی مشخصات PlayStation 4 Pro» بخوانید.

لازم به ذکر است کنسول جدید PlayStation 4 Pro از دوربین واقعیت مجازی سونی و بازی های مربوط به آن با عنوان PlayStation VR پشتیبانی میکند و تمام آنها با بالاترین کیفیت ممکن روی کنسول PlayStation 4 Pro اجرا میشوند. همچنین بازی های جدیدی که برای PlayStation 4 Pro عرضه میشوند و از HDR پشتیبانی میکند با بر چسب «PlayStation 4 Pro Enhanced» منتشر میشوند. بازی های فعلی هم با بسته ها بروز رسانی جدید از ۴K و HDR پشتیبانی خواهند کرد. اطلاعات موجود نشان میدهد که رزولوشن اکثر عناوین PlayStation 4 Pro روی ۱۴۴۰p یا همان ۲K تنظیم میشود و با آپ اسکیل «Upscale» نرم افزاری به ۴k افزایش پیدا میکند.

نتیجه تغییرات زیاد و سفارشی سازی کنسول PS4 Pro توانایی بسیار بالای پردازش در زمینه معماری حافظه متحد ناهمگون «Heterogeneous Unified Memory Architecture» است که میتواند خروجی نهایی شگفت انگیزی را برای کاربر رندر کند. در نهایت بد نیست اشاره کنیم که رزولوشن پایه تمام عناوین کنسول  PS4 Pro روی ۱۰۸۰p Full HD قرار گرفته که صحت و سقم دقیقش مشخص نیست! بنابراین اگر بخواهیم کنسول های نسل حاضر را بر مبنای فریم ریت دسته بندی کنیم، باید آنها را به صورت زیر بچینیم:

نام کنسول	رزولوشن پایه	فریم ریت ثابت	بررسی در سایت
PlayStation 4 Pro	۴K HDR	۳۰ فریم بر ثانیه	دارد
PlayStation 4	Full HD 1080p	۳۰ فریم بر ثانیه	دارد
Xbox One Scorpio	۴K HDR	۶۰ فریم بر ثانیه	دارد
Xbox One	۹۰۰P	۳۰ فریم بر ثانیه	دارد