داستان بازی استالکر (Stalker) و تاریخچه ای که در زیر میخوانید، ترکیبی است از واقعیت و رمانهایی که بازی بر اساس آن ساخته شده است. آن دسته از دوستانی که بازی استالکر (Stalker) را تجربه کرده اند، میدانند که این بازی در زمان خودش (بیش از ۹ سال پیش)، عنوانی فوق العاده و بینظیر بود. بازی ای با اتمسفر عالی، هوش مصنوعی فوق العاده و گیم پلی شگفت انگیز که تجربه ای ناب را به دوست داران سبک Action RPG به همراه داشت.
استدیو GSC Game World که بعد از انتشار این شاهکار از هم پاشید و بخش فعال و بدنه اصلی آن سری بازی های مترو (Metro) را منتشر کرد، دقیقاً ۲۰ مارس ۲۰۰۷ میلادی (۳ شنبه، ۲۰ اسفند ۱۳۸۵) شاهکار دلچسب استالکر: سایه چرنوبیل (S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl) را روانه بازار کرد. بعد از آن هم چند عنوان مقدمه و مکمل از این بازی روانه بازار شد که در ادامه همه آنها را بررسی میکنیم.
از آن زمان تا به امروز، بارها قرار بود که نسخه دوم بازی منتشر شود که به دلایل مختلفی این اتفاق هرگز رخ نداد، تا اینکه در گیمزکام ۲۰۲۰ بالاخره تریلر رسمی Stalker 2 منتشر شد تا آب سردی باشد بر پیکره بی جان طرفداران این بازی. ما قبلاً داستان بازی را مفصل منتشر کرده بودیم، اما به دلیل برخی تغییرات، آن را بازنویسی و مجدداً منتشر میکنیم تا روحی دمیده باشیم بر پیکر طرفداران دو آتشه استالکر.
استالکر (Stalker) اصلا RPG نیست اما رگه هایی از آن را دارد و هر کسی که این بازی را تجربه نکرده، به عقیده نگارنده یکی از بهترین بازی های شاهکار نسل های گذشته را از دست داده است. عنوانی که بسیاری از استانداردهای دنیای فعلی بازی بر اساس آن شکل گرفته است. این مقاله به بهانه ساخت قسمت دوم بازی استالکر (Stalker) – که امیدواریم به زودی عرضه شود – تهیه و نگارش شده که امیدواریم مورد توجه شما قرار بگیرد.
کشور اوکراین در زمان جنگ سرد جزو خاک روسیه (شوروی سابق) محسوب میشد که با مشکلاتی در نیروگاه هسته ای خود مواجه شد و این مشکلات سرانجام موجب انفجار راکتورهای نیروگاه هسته ای شد و در نهایت موجی از رادیواکتیو و مواد کشنده را در هوا و محیط پیرامونش پخش کرد. شدت انفجار و مواد سمی به حدی بود که تا کیلومترها آن طرف تر در اطراف نیروگاه، تمامی سکنه مناطق اطراف نیروگاه را خالی کردند.
البته گزارشاتی مبنی بر رسیدن گازهای سمی حاصل از انفجار نیروگاه توسط بادهای موسمی وموج های گرمازا به سوئد منتشر شده بود که این خبر از طرف دولت وقت سوئد (در آن زمان) تایید یا تکذیب نشد. این حادثه دقیقا در رآکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل اکراین در تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ (شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۶۵ شمسی) اتفاق افتاد. این رآکتور از رآکتورهای RBMK بود که متصدیان رآکتور برای انجام آزمایشی، سیستم ایمنی رآکتور را غیر فعال کردند.
نتیجه آن رآکتوری بدون کندکننده مناسب و از کنترل خارج شدن آن بود. بدون توانایی در کنترل رآکتور، دمای آن به حدی رسید که بیشتر از حرارت خروجی طرح ریزی شده بود. حادثه زمانی آغاز شد که در ۱۰:۱۱ شب ۲۵ آوریل ۱۹۸۶نیروگاه چرنوبیل، دستور کاهش میزان قدرت رآکتور برای تست را دریافت نمود و نیروگاه شروع به کاهش قدرت رآکتور شماره چهار تا ۳۰ درصد کرد. دو اشتباه واقعه مهلک چرنوبیل را رقم زد.

اولین اشتباه زمانی بود که کنترل کننده رآکتور به اشتباه و بر اثر عدم تنظیم کردن میلههای جذب نوترون، نیروی رآکتور را تا یک درصد کاهش داد و رآکتور بیش از پیش افت قدرت پیدا کرد. اینجا بود که پرسنل نیروگاه، دومین اشتباه خود را انجام دادند و تقریباً تمامی میلههای کنترل را از داخل رآکتوربیرون کشیدند. این کار مثل این است که اتومبیلی در آن واحد هم گاز بدهد و هم ترمز بگیرد. در این زمان و با وجود نبود میلههای کنترل کننده قدرت در داخل منطقه فعال، نیروی رآکتور به ۷ درصد افزایش پیدا نمود.
در ۱:۲۴ صبح یک انفجار اولیه پوشش ۱۰۰۰ تنی بالای رآکتور را بلند و راه را برای خروج مقدار زیادی بخار آب هموار کرد و این مقدمهای بود بر انفجار دوم ناشی از هیدروژن که ممکن است حاصل ترکیب بخار آب لولههای پاره شده و زیرکونیوم و یا حتی گرافیت هسته رآکتور بوده باشد. انفجار دوم سقف رآکتور را پاره کرد و ۲۵ درصد از تأسیسات هسته رآکتور را از بین برد. گرافیت (کندکننده) سوزان و مواد داغ هسته که در اثر انفجار بیرون ریخته بود، باعث ایجاد حدود ۳۰ آتش سوزی جدید شد و این شامل سقف قیر اندود و قابل اشتعال واحد ۳ نیز میشد که مجاور واحد ۴ واقع شده بود.
تعداد زیادی از کارکنان تأسیسات در عرض چند ساعت نشانههای دریافت تشعشع رادیو اکتیو را نشان دادند. عده زیادی کارمند و آتش نشان که بدون محافظ مشغول به کار بودند، بیشتر بخاطر شروع آتش سوزی در سقف واحد ۳ بود که پیش بینیهای ایمنی را نادیده گرفتند. عده افرادی که در بیمارستان ها بستری شدند، تا ساعت ۶ صبح به ۱۰۸ و تا پایان روز اول به ۱۳۲ نفر رسید.

پس از انفجار ابتدا محیط اطراف تاسیسات به امواج رادیواکتیو آلوده گشت و بعد به تدریج ابرهای آلوده به نواحی دورتر سرکشیدند و بارش باران سبب شد که بخشهای وسیعی از اروپا به مواد رادیواکتیو آلوده شود.در اثر انفجار در رآکتور بلوک چهار تاسیسات اتمی چرنوبیل، مواد رادیواکتیو برای ساختن حدود ۱۰۰ بمب اتمی آزاد شدند.
شدت موج رادیو اکتیو خارج شده از انفجار نیروگاه اتمی به حدی بود که نتیجه آن مرگ بیش از ۵ ملیون نفر و آلودگی سنگین رادیواکتیو تا محدوده تقریبا ۳۰۰ کیلومتری نیروگاه بود که باعث شد منطقه ای تا شعاع ۳۰۰ کیلومتر مربع به عنوان منطقه ممنوعه اعلام شود.
این مواد آنقدر قوی بودند که بعد از سال ها از آن حادثه، همچنان ورود و خروج به منطقه چرنوبیل ممنوع است. البته ورود به برخی مناطق آلوده با ماسک های مخصوص امکان پذیر است. در تعریف علمی و در واقعیت، این محدوده در اطراف نیروگاه چرنوبیل، شامل منطقه چرنوبیل، پریپیات و حومه آن (Alienation Zone) را محدوده گریز یا انزجار مینامند.
این برداشت بسیار زیبا از واقعیت، بستری فراهم کرده تا شاهد عنوان بسیار زیبایی همچون استالکر (Stalker) باشیم.

پیش زمینه (در بازی): ساخته شده بر اساس واقعیت
در نوامبر سال ۲۰۰۱ (آذر ۱۳۸۰) برای اولین بار خبر ساخت عنوانی جاه طلبانه در مطبوعات گیم مطرح شد و تاریخ انتشار آن نیز سال ۲۰۰۳ اعلام شد. تا قبل از آن نیز چندین و چند ویدئو کلیپ و تصویر از بازی ارائه شده بود که از نظر استفاده از فناوری های روز موجود در بازی، سرآمد تمام بازی ها بود. اما علیرغم تمامی تلاش های سازنده اوکراینی، بازی در زمان موردنظر عرضه نشد. پس از تاخیر طولانی، باور بر این بود که بازی استالکر به سرنوشت بازیهایی همچون Duke و Doom و … بدل خواهد شد.
E3 سال ۲۰۰۵ بود که سایت IGN غیبت این بازی را به عنوان بزرگترین بازی اعلام کرد. در فوریه ۲۰۰۵ ( اسفند ۱۳۸۳) شرکت ناشر بازی (THQ) اعلام کرد تا قبل از مارس ۲۰۰۶ (فروردین ۱۳۸۵) بازی عرضه خواهد شد. خلاصه بعداز کلی تغییرات در موتور و طراحی بازی و همچنین ایده های انجام شده بازی در تاریخ ۱۱ جولای ۲۰۰۷ (سه شنبه ۲۰ تیر ۱۳۸۵) منتشرشد. S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl اولین بازی دنیای باز (OPEN WORLD) شوتر سوم شخصی بود که توسط استدیوی اوکراینی GSC Game World در سال ۲۰۰۷ ساخته شده بود.
در تاریخ July 11, 2007 (سه شنبه ۲۰ تیر ۱۳۸۵) استدیو GSC Game World نسخه ای از بازی را به عنوان مقدمه (Prequel) ای بر عنوان اصلی (S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl) معرفی کرد. این عنوان S.T.A.L.K.E.R Clear Sky نام داشت که در تاریخ ۵ September 2008 (جمعه ۱۵ شهریور ۱۳۸۷) منتشر شد و همچنین در تاریخ February سال ۲۰۱۰ (سه شنبه ۱۳ بهمن ۱۳۸۸) استودیو GSC Game World مقدمه دوم بر بازی اصلی را با نام S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat معرفی کرد.

استدیو GSC Game World به عنوان یک استدیو اوکراینی برای بازی استالکر (Stalker) سنگ تمام گذاشت و در سال ۲۰۰۷ و درست زمانی که خبری از بازی های DX10 نبود، این بازی را با فناوری DX10 تولید و منتشر کرد تا اولین بازی ای باشد که از فناوری DX10 استفاده میکند. موتور بازی در آن زمان موتور بسیار پیشرفته ای به نام X-RAY 1.5 بود. موتوری که نوع پیشرفته تر آنرا چند سال بعد در بازی METRO 2033 دیدیم.
X- RAY 1.5 زمانی از DX 10 پشتیبانی میکرد که هیچ موتوری اینکار را انجام نمیداد. سرانجام با انتشار بازی (هر چند ۲ سال دیرتر از زمان وعده داده شده) قدرت این موتور در خلق یک اکوسیستم عالی با هوش مصنوعی فوق پیچیده را دیدیم. اکوسیستمی که بعدا منجر به تولید سری Metro شد. داستان و مشخصات این بازی بر اساس واقعیت و اتفاقات اتمی نیروگاه هسته ای چرنوبیل نوشته شده است.
فضای وسیعی از منطقه اطراف نیروگاه هسته ای چرنوبیل به دلیل تشعشعات سنگین رادیو اکتیو و فعالیت های مخرب هسته ای، به عنوان منطقه ممنوعه به شمار میرود و در آینده ای نزدیک باعث تغییرات عجیب و غریب در منطقه و محیط اطراف نیروگاه میشود. داستان بازی پر است از اصطلاحات جالب و جذابی همچون (The Zone،Stalker) که اکثراً از داستان های علمی و تخیلی و مخصوصا رمان Roadside Picnic (تفریح کنار جاده) قرض گرفته شده که توسط بوریس (Boris) و آرکادی استروگاسکی (Arkady Strugatsky) به رشته تحریر در آمده است.

همچنین در سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۸ شمسی) برداشتی آزاد توسط آندری تارکوفسکی (Andrei Tarkovsky) از روی بازی و حوادث نیروگاه اتمی چرنوبیل انجام شد که حاصل آن فیلمی با مضمون شهر تنها و انفجار اتمی است. پس از آن نیز فیلم دیگری با مضمون داستان Stalker ها توسط نویسندگان اصلی نوشته شده است که بی ارتباط به حوادث اصلی داستان بازی نیست.
شروعی بر روند داستانی بازی استالکر (Stalker)
داستان بازی استالکر (Stalker) بدین صورت پیش میرود که پس از ساخت و ساز شتاب زده نیروگاه اتمی چرنوبیل در سال ۱۹۸۶، به دلیل تشعشات زیاد به جا مانده از مواد و گازهای سمی، روند ساخت و ساز این نیروگاه به حالت تعلیق درآمد. سپس با اجازه دولت و سازمان های مختلف افرادی مخصوص به نام (استالکر) توسط مهندسین و دانشمندان برای کشف [سنگ آهک] موجود در منطقه مورد استفاده قرار میگیرند.
استالکرها در واقع انسان هایی بودند که بر اثر وقایع عجیبی دچار فراموشی شده بودند و در منطقه چرنوبیل هم به صورت غیر قانونی جست و جو میکردند و هر کدامشان هم دارای علامت های خاصی بودند. البته برخی از این افراد بر اثر آزمایشات مخصوص بیوگاز و با دستگاه هایی ویژه به این روز در آمده اند. در این مناطق معمولا اشیای با ارزشی پیدا میشود که برای دانشمندان بسیار مهم است.

دانشمندان برای جمع آوری این اشیاء مهم و با ارزش و مواد مختلفی همچون (سنگ آهک) از افرادی مخصوص استفاده میکردند که به استالکرها شهرت یافته بودند. آنها افرادی جسور، خون سرد، بی رحم و بعضاً افرادی بودن که دارای مشکلات روانی بودن و بیشترشان زندانیانیبا جرائن سنگین محسوب میشدند. (درمورد استالکرها در ادامه مطالب توضیحات مفصلی عرض خواهیم کرد).
البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که استالکر در بازی به مفهوم ردگیر، شکارچی و یا راهنما هم میباشد. Zone منطق ای است که وجود خارجی دارد و در بازی نیز نام منطقه ای است در اطراف نیروگاه چرنوبیل که بعد از بحران به وجود آمده، بیشتر مناطق آن، به دلیل وجود مواد فوق سمی رادیواکتیو خالی از سکنه است. همچنین تشعشعات حاصل از انفجار دراین مناطق موجب شده شاهد تغییرات آب و هوایی عجیب، تغییرات در موجودات، گیاهان و قوانین فیزیکی باشیم که به طور مستقیم بر روند داستانی و گیم پلی بازی تاثیر گذاشته است.
داستان اولین نسخه از بازی استالکر (Stalker)
همین ابتدا بگوییم داستان بازی ۹۸% شبیه به واقعیت است و چیزی که در زیر میخوانید عیناً در واقعیت هم اتفاق افتاده است. داستان نسخه اصلی بازی در سال ۲۰۰۶ روایت میشود. در یک روز آفتابی صدای انفجار مهیبی به گوش میرسد که مردم شهر را از خانه های خود به بیرون میشکد. سپس مردم متوجه میشوند که نیروگاه هسته ای چرنوبیل منفجر شده و بیشتر ساکنان شهر یعنی حدود ۵ میلیون نفر بر اثر خفقان گازها و مواد رادیو اکتیویته جان خود را از دست داده اند و آنهایی هم که زنده مانده اند به دلیل نفوذ مواد سمی به سیستم عصبی بدنشان به موجوداتی جهش یافته تبدیل شده اند.

درست حدود یک سال بعد (در واقعیت و در روایت داستانی بازی) دومین انفجار با وسعتی ۳ برابر انفجار اول رخ میدهد و مواد سمی و رادیواکتیویته کل منطقه ای که به [The Zone] معروف بود را فرا میگرد. بالاخره در سال ۲۰۱۰ دولت وقت اوکراین تصمصم میگیرد نظامیان را به همراه دانشمندان علوم مختلف، برای بررسی بیشتر ابعاد این حادثه به منطقه اعزام کند.
بعد از اینکه گروه به منطقه میرسند، متوجه نابودی کامل زیست بوم و اکوسیستم محیطی منطقه و غیرقابل سکونت بودن محیط میشوند و با گروه نظامی همراه خود تصمیم به پوشش و محدود سازی عبور و مرور در منطقه ای به وسعت ۳۰ کیلومتر مربع میگیرند.
گروه بعد از کند و کاو در محیط منطقه متوجه حضور افراد و گروه هایی دیگر در منطقه میشوند که به استالکرها شهرت یافته بودند. استالکرها هم به ۴ نوع جهش یافته تقسیم میشوند. دیگر گروه های موجود در بازی که به استالکرها معروفند، بیش از ۶ گروه اند که در بخش آخر مقاله به بررسی آنها می پردازیم.
.
اکثر داستان و محیط بازی استالکر (Stalker) در منطقه ای به نام [The Zone] اتفاق می افتد. این منطقه بر اساس منطقه ای واقعی با همین نام و همینطور منطبق با رمان و فیلم این حادثه طراحی شده است. منطقه The Zone در واقعیت حدود ۳۰ کیلومتر مربع است و از شمال تا جنوب نیروگاه چرنوبیل را پوشش میدهد و همین مقدار در بازی هم رعایت شده و شاهد منطقه ای بیار بزرگ در اطراف نیروگاه هسته ای چرنوبیل هستیم که مسافت این سمت نقشه تا آن سمتش با پای پیاده حدود ۳۰ دقیقه است.
علاوه بر منطقه ممنوعه The Zone، در واقعیت شهری در کنار نیروگاه وجود دارد که دقیقا از روی آن یک شهر با همان ابعاد و البته کمی تغییرات الگو برداری شده است. این شهر در شمال غربی نیروگاه برق چرنوبیل قرار دارد و از مهم ترین مناطق داستانی بازی و گروه های قدرتمند استالکرها محسوب میشود.
پس از فاجعه اول که در چرنوبیل اتفاق افتاد، نظامیان با کمک دانشمندان در تلاش برای مسکونی کردن محیط بودند تا دوباره بتوانند شرایط زندگی را به آن منطقه بازگردانند، اما تقریبا در سال ۲۰۰۶، یعنی ۲۰ سال پس از حادثه اول، حادثه سومی هم در این نیروگاه رخ داد که فاجعه آن، گازهای موجود در محیط بود که با هوشیاری مسئولین از کشته شدن مردم جلوگیری شد. استالکرها معمولا به صورت گروهی به دنبال اشیاء ارزشمند در منطقه هستند و نوعی حکومت محلی را با نام منطقه The Zone یا [نقطه صفر در بازی] ایجاد کرده اند و هدفشان جلوگیری از نفوذ افراد غریبه به منطقه The Zone است.

همانطور که گفتیم استالکر به معنای شکارچی و راهنما و ردگیری است و روایت داستانی بازی استالکر دقیقا سال بعد از حادثه دوم آغاز شد (در بازی هم همین گونه است). چند سال پس از انفجار اتمی، بسیاری از مردم برای پیدا کردن اشیای ارزشمندی همچون طلا و مصنوعات ارزشمند به منطقه آمدند و در این راه هم دانشمندان افرادی را به عنوان استالکر برای جمع آوری و ارائه اطلاعات علمی به منطقه فرستادند. استالکرها افراد خاصی هستند و اکثراً از توانایی های خاصی برخوردارند یا بر اثر آزمایشات بیولوژیک به این توانایی ها دست پیدا کرده اند.
استالکرها به دلیل آزمایشات رادیوگرافی و تشتعشات سنگین رادیو اکتیوی که بر اثر آزمایشات دانشمندان به پوستشان تابانده شده، دارای فراموشی هستند و معمولاً به وسیله لوگوی استالکری که رو بازویشان نقاشی شده است خود را به یاد میاورند.
در بازی و همینطور در واقعیت، شهری با نام لیمانسک (Limansk) وجود دارد که از نظر علمی جزو شهرهای پیش رو علم در اوکراین زمان شوروی بود. این شهر به صورت کاملا خود مختار و ایالتی اداره میشد، ولی دولت مرکزی نقش مهمی در این شهر ایفا میکرد، به طوری که به مدت چندین سال تمامی برنامه های مخفی خود را در این شهر پیاده سازی و اجرا کرد. این شهر شبکه وسیعی از آزمایشگاه های علمی را در خود جای داده که بعد از فعل و انفعالات اتمی، استالکر ها در صدد برملا کردن اسرار مهم و مخفی دولتی موجود در این منطقه هستند.

به همین دلیل علاوه بر گروه های بسیار خطرناک استالکر، مزدوران، دزدان و دانشمندان، نیروهای ویژه دولتی هم در این منطقه حضور دارند و منطقه ای ممنوعه با پشتیبانی بالگرد و تانک های ذرهی برای خود ایجاد کرده اند که در واقع نقطه ورود و خروج شهر و منطقه نیروگاه هم محسوب میشود. پس از شروع بازی و پیش روی در داستان بازی، اطلاعاتی از یک بدن مرده به دست می آید. اطلاعاتی که بازیباز را به یکی از کاراکترهای مهم داستانی بازی به نام استرلوک (Strelok) میرساند.
در واقع شخصیت اصلی داستان بازی استالکر، بعد از حادثه اول بازی و به هوش آمدنش، احساس میکند دچار فراموشی شده که از طریق خالکوبی موجود بر بازوی خود و PDA به لیستی میرسد که در آن لیست مدخلی با نام Kill Strelok (استرلوک را بکش) وجود دارد که استالکر داستان بازی باید به دنبال محل اصلی استرلوک (Strelok) و گروهش بگردد تا او را پیدا کند. استالکر اصلی داستان بازی یا همان کاراکتر اصلی بازی کم کم متوجه این نکته میشود که قبلا در حال ردگیری محل استرلوک (Strelok) بود تا او را ترور کند.
سپس کم کم خاطراتش در نقش یک فلش بک در بازی ظاهر میشوند و از طریق همین یاد آوری ها متوجه کارخانه ای در منطقه ای به اسم یانتار (Yantar) میشود. منطقه ای که باعث شد به واسطه تاثیر امواج الکترو مغناطیسی فراموشی بگیرد و خاطرات و گذشته خود را به سختی به یاد بیاورد. پس از اینکه استالکر به منطقه مورد نظر میرسد، در میابد که پدیده هایی غیر فیزیکی در محیط قرار دارند که منشا آنها آزمایشگاهی سری است که در زیر یکی از کارخانه های منطقه قرار دارد و کار این آزمایشگاه از بین بردن و پاک کردن ذهن استالکرها است.