بررسی نقشه راه تراشه های گرافیکی AMD تا سال ۲۰۱۹

Polaris «ستاره قطبی» نامی است که برای نسل بعدی تراشه های گرافیکی «GPU» کمپانی AMD انتخاب شده و اولین تصاویرش توسط توسط وب سایت HardwareBattle ودر جریان نمایشگاه سالانه CES 2016 منتشر شد. این نام بر گرفته از درخشان‌ترین ستاره دب اصغر است و بدین معناست که ستاره ها بهتر از هر چیز دیگری میتوانند انرژی تولید کنند. Polaris «ستاره قطبی» برای کارت های سری Radeon 400 تولید شده و قرار است به زودی اولین محصول از این سری طی ماه های اخیر عرضه شود.

هدف از تولید پولاریس «AMD Polaris» بازار لپ تاپ و کامپیوترهای کوچک است  و اولین نکته مهمی که در این معماری دیده میشود حرکت به سمت لیتوگرافی ۱۴ نانومتری FinFET است که موجب میشود این معماری از لحاظ بهره‌وری و قدرت در سطح بسیار بالاتری از معماری GCN قرار بگیرد. به گفت AMD یکی از اهداف توسعه این معماری واقعیت مجازی، اپلیکیشن های چند رسانه ای، افزایش فریم در بازی و کوچک تر شدن حجم سیستم های بازی آینده است.

معماری Polaris «ستاره قطبی» را میتوان جدی ترین رقیب Pascal انویدیا دانست که در مورد تغییراتش در مقاله «با AMD Polaris آشنا شوید؛ نسل بعدی معماری تراشه های گرافیکی AMD» توضیحات مفصلی ارائه کردیم. همچنین در بُرد (board) و مدل های کارتهای گرافیک سری Radeon 400 هم در مقاله «Baffin ،Banks ،Weston؛ با کد رمز کارت های نسل بعد AMD آشنا شوید» توضیحات مفصلی نوشتیم و گفتیم که اکثر بُرد (board) های لو رفته در ماه های اخیر قرار است در چه مدل از کارت هایی استفاده شود.

از طرفی در چند روز گذشته اطلاعات جدیدی از کارت های گرافیک سری موبایل و لپ تاپ Radeon 400 منتشر شد که در مورد آن هم مقاله مفصلی به نام «معرفی کارت های گرافیک سری AMD Radeon M400» منتشر کردیم. با ارائه توضیحات فوق بهتر است به بررسی نقشه راه تراشه های گرافیکی AMD تا سال ۲۰۱۹ بپردازیم و ببینیم که AMD چه نقشه ای برای طرفدرانش کشیده است.

معماری GCN و نامرمز تراشه های تولید شده بر اساس این معماری

سال عرضه	نام رمز	معماری	لیتوگرافی ساخت	بررسی تخصصی
۲۰۱۱	Tahiti/Cape Verde	GCN 1.0	۲۸ نانومتر	دارد
۲۰۱۳	Hawaii/Bonaire	GCN 2.0	۲۸ نانومتر	دارد
۲۰۱۵	Fiji/Tonga	GCN 3.0	۲۸ نانومتر	دارد
۲۰۱۶	Polaris و AMD Vega	GCN 4.0	۱۴ نانومتر	بررسی اولیه
۲۰۱۷	AMD Vega (HBM2)	GCN 4.0	-	-
۲۰۱۸	AMD NAVI	GCN ؟	-	-

AMD Polaris 10 و Polaris 11 در Radeon Fury و سری Radeon 300

نقشه راه جدید اطلاعاتی بیش از آنچه در رویداد گرافیکی AMD کپسایسین در GDC 2016 را نشان میدهد. بدین معنا که ممکن است معماری Polaris «ستاره قطبی» برای همیشه جایگزین معماری های به کار رفته در Radeon Fury و کارت های گرافیک سری Radeon 300 شود. البته کمی بعید به نظر میرسد که AMD به این زودی Radeon Fury را بازنشسته کند! بااین حال نقشه راه جدید به وضوح نشان میدهد که تمامی چیپ های  موجود ممکن است با سیلیکون هایی مبتنی بر معماری پولاریس «Polaris» جایگزین شود.

بنابراین سوالی که پیش می آید این است که هیچ ریبرند (نسخه نوسازی شده کارت های نسل قبلی در نسل جدید) در سری Radeon 400 نخواهیم داشت!؟ جواب مشخص نیست و فعلاً پاسخ به این سوال سخت به نظر میرسد، با این حال اگر این موضوع درست باشد، میتواند بهترین حرکت از سوی AMD تلقی شود.

 AMD Radeon R9 490 و R9 480 مبتنی بر معماری پولاریس؟!

نقشه راه جدید به صورت تقریبی نشان میدهد که باید چه انتظاراتی از کارت های گرافیک سری Radeon 400 داشته باشیم. هماطنور که گفتیم؛ بعدی است کارت های سری Radeon Fury ناپدید شوند! پس میتوان گفت که انتظار دیدن هر دو مدل Fury و Polaris 10 در ابزار امری طبیعی است و به نظر میرسد همین روند را به زودی در بازار نظاره گر باشیم. این بدین معناست که AMD هنوز برنامه هایی برای تولید کارت های مبتنی بر معماری فیجی «Fiji» دارد.

چون اگر غیر از این بود؛ از کارت گرافیک قدرتمند Radeon Pro Duo رونمایی نمیکرد. کارتی که در دو مقاله «نگاهی به کارت گرافیک ۱۵۰۰ دلاری AMD Radeon Pro Duo» و «بررسی ابتدایی کارت گرافیک AMD Radeon Pro Duo» درموردش صحبت های زیادی کردیم. حتی ممکن است متوجه کوچکتر بودن اندازه Radeon Fury و Polaris 10 هم شده باشید. همین مورد میتواند دلیلی بر استفاده Polaris 10 روی کارت های سری R9 490 باشد. بنابراین معماری ستاره قطبی ۱۰ یا «Polaris 10» میتواند با کارت های سری R9 490 و R9 480 عرضه شود.

این فقط یک حدس و گمان است و ممکن است افراد زیادی که مباحث و خبرهای سخت افزاری را دنبال میکنند، همینطوری فکر کنند. در همین حال، معماری ستاره قطبی ۱۱ یا «Polaris 11» هم میتواند در کارت های رده پایین «Entry-level» میان رده «Mid-range» سری Radeon 400 مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین اگر همین روال کاری از سمت AMD هم اجر شود، میتوانیم شاهد یکی از بهترین تصمیمات چند سال اخیر این کمپانی در زمینه تراشه های گرافیکی نسل جدید باشیم.

در واقع AMD میتواند به جای حفظ نام برندهای موجود، تمام تمرکزش را روی گسترش معماری جدید بگذارد و این بدین معناست که حتی اگر نامی از معماری پولاریس «Polaris» متوجه میشوید که با کارت های گرافیکی مواجه میشوید که از لیوگرافی ۱۴ نانومتری مبتنی بر FinFET و معماری GCN 4.0 استفاده میکنند. نقشه راه AMD برای تراشه های نسل بعدی نشان میدهد که کارت های گرافیک مبتنی بر Polaris 10 و ۱۱ از کدک قدرتمند رمزگشا/رمزگذار HEVC و خروجی های تصویری مثل HDMI 2.0 و DisplayPort 1.3 برخوردارند.

معماری AMD Vega و AMD Navi

علاوه بر موارد فوق؛ باید اشاره کنیم که تمام کارت های مبتنی بر معماری AMD Vega از حافظه HBM2 استفاده میکنند و قرار است این کارت ها از سال بعد (منظور ۲۰۱۷ میلادی است) وارد بازار شوند. بنابراین نقشه راه AMD ه وضوح نشان میدهد در سال جاری نباید منتظر کارت های مبتنی بر AMD Vega باشیم. ولی این فقط یک نقشه راه است و هر لحظه ممکن است تغییر کند! بنابراین تمامی مواردی  که گفتیم باتوجه به نقشه راه معرفی شده در همین تاریخ است و ممکناست بعداً تغییر کند.

پیش بینی کارت های سری AMD Radeon 400

مدل کارت گرافیک	تراشه گرافیکی	لیتو گرافی ساخت	نسل حافظه
AMD Radeon R9 495(X) / R9 FURY II	GREENLAND	۱۴ نانومتری FinFET	HBM2
AMD Radeon R9 490-X	FIJI	۲۸ نانومتری	HBM1
AMD Radeon R9 480-X	ELLESMERE / HAWAII؟	۲۸ نانومتری	GDDR5-X
AMD Radeon R9 470-X	BAFFIN	۱۴ نانومتری FinFET	GDDR5-X
AMD Radeon R9 460-X	WESTON / OLAND؟	۲۸ نانومتری	GDDR5
AMD Radeon R9 450-X	WESTON / OLAND؟	۲۸ نانومتری	GDDR5/DDR3
AMD Radeon R9 440-X	BANKS / OLAND؟	۲۸ نانومتری	DDR3

اما در سال ۲۰۱۸ با معماری AMD Navi طرفیم که AMD از آن با عنوان NextGen memory یا نسل بعدی حافظه یاد کرده و اینطور برداشت میشود که با چیزی غیر از حافظه های مبنی بر HBM طرفیم! حافظه ای که در مقاله «با معماری تراشه گرافیکی Radeon R9 Fury X آشنا شوید» درمورد ویژگی های معماری اش توضیحاتی دادیم و مشخص کردیم از چه ویژگی ها و فناوری هایی در آن استفاده شده است.

AMD Polaris 10 و AMD Polaris 11 شامل کدام کارت ها است؟!

فکر کردیم نیاز به شفاف سازی در مورد کارت های گرافیک مبتنی بر AMD Polaris 10 و Polaris 11 وجود دارد. و با اینکه قبلا درموردش صحبت کردیم، ولی باز هم در موردش توضیحاتی ارائه خواهیم کرد تا با این مدلها بیشتر آشنا شوید. AMD Polaris 10 و AMD Polaris 11 اسم یا برند کارت های جدید AMD است که قرار است بر پایه ریز معماری GCN 4.0 و در سری Radeon 400 منتشر شود. کارت های AMD Polaris 10 با اسم رمز «Ellesmere» به عنوان یک کارت رده بالا «High-end» و AMD Polaris 11 هم با اسم رمز «Baffin» به عنوان یک کارت میان رده «Mid-Range» عرضه میشود.

این توضیحات بدین معناست که اگر امسال کارت گرافیکی از سری Polaris «ستاره قطبی» عرضه شود؛ یا کارتی رده بالا «High-end» است و یا کارتی میان رده «Mid-Range» میباشد و در سال جاری فعلاً خبری از کارت های رده پایین «Entry-level» و حرفه ای «Enthusiast» نخواهد بود. ولی همانطور که گفتیم؛ در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی میتوانیم شاهد معرفی کارت های حرفه ای «Enthusiast» مبتنی بر AMD VEGA 10 با اسم رمز «Greenland» و AMD NAVI 10 باشیم.  در واقع عدد «۱۰» نمایانگر کارتی رده بالا «High-end» است.

اما کارت های گرافیک با اسم رمز «Baffin» یا AMD Polaris 11 بر اساس بُرد (board) مدل C981 تولید میشوند و این بدین معناست که این تراشه گرافیکی جانشین تراشه های گرافیکی مبتنی بر فیجی «Fiji» نخواهد بود. کارتهایی که مبتنی بر تراشه گرافیکی فیجی «Fiji» هستند شامل Radeon R9 Fury X همراه با Radeon R9 Fury و Radeon R9 Nano میشوند که با کلیک روی نامشان میتوانید بررسی هر کدام را ببینید. همگی این کارت ها از نسل اول حافظه های نسل جدید موسوم به HBM استفاده میکنند و از بیشتر قابلیت های موجود در کتابخانه Direct3D 12.0 (شامل سطوح feature levels 11_1 یا ۱۲_۰) در کنار OpenGL 4.5، Vulkan و Mantle پشتیبانی میکنند.

این توضحیات نشان میدهد بافین (Baffin) میتواند در کارت های سری Radeon Rx 470 مورد استفاده قرار بگیرد. ولی الزمر (Ellesmere) میتواند همان مدل جدید هاوایی (Hawaii) با حافظه های بهبود یافته GDDR5X باشد! سوال این است که آیا دوست دارید Hawaii را با حافظه هایی پر سرعت تر از چیزی که در حال حاضر است ببینید؟! جواب روشنی برای این سوال وجود ندارد! چون ممکن است نتایج عملکرد این حافظه مناسب نباشد! تنها فرض نزدیک به واقعیت این است که احتمال استفاده AMD از Hawaii در تراشه های گرافیکی سری AMD Radeon 400 وجود دارد!

لازم به ذکر است؛ معمولاً روال کاری معرفی کارت ها در برخی مواقع اینطور است که با اسم رمزی که در مورد بُرد (board) آنها منتشر میشود میتوانیم از ماهیت آنها باخبر شویم. در واقع بُرد (board) ها در هر نسل و هر کارتی به صورت یکتا تولید میشوند تا امکان سفارشی سازی آنها فقط با تایید تولید کننده مرجع (مثلاً AMD و انویدیا) صورت بگیرد. به همین دلیل وجود بُرد (board) مدل C981 نشان میدهد کارت هایی که قرار است با این بُرد (board) عرضه شوند با کارت های مبتنی بر اسم رمز فیجی «Fiji» متفاوت هستند.

این روش در مورد کارت های گرافیک سری AMD Radeon 300 هم صدق میکند و البته هر دو کمپانی انویدیا هم و AMD هم از این روش برای معرفی تولید محصولات آینده استفاده میکنند که البته در کارت های انویدیا با پنهان کاری و فریب زیادی مواجه میشویم. مثلاً اگر مطالب ما را دنبال کرده باشید، قبلاً گفتیم که تراشه هایی با اسم رمز Grenada مبتنی بر تراشه گرافیکی Hawaii میباشند و از طرفی آنتیگوا (Antigua) نیز همان تراشه Tonga است. ترینیداد (Trinidad) نیز همان تراشه Pitcairn XT و Tobago هم نام رمز تراشه های مبتنی بر سیلیکون Bonaire است که همگی آنها در کارت های گرافیک سری AMD Radeon 300 مورد استفاده قرار گرفتند.

اما گفته شده در نسل پولاریس «Polaris» هم کارت های رده پایین «Entry-level» داریم که شامل که احتمالاً قرار است با اسم رمز تایید نشده وستون «WESTON» و بانکس «BANKS» عرضه شوند. این تراشه ها از ۲ گیگابایت حافظه گرافیکی GDDR5 استفاده میکنند و شایعات نشان میدهد قرار است با اسم رمز وستون «WESTON» دو کارت رده پایین به نام رمز X3 و PRO S3 داشته باشیم و هر دوی آنها از همان ۲ گیگابایت حافظه گرافیکی GDDR5 استفاده میکنند که احتمالاً روی کلاک ۴۵۰۰ مگاهرتزی تنظیم شده اند.

بنابراین تنها تفاوت آنها روی بُرد (board) آنها است که X3 از C729 و PRO S3 هم از C728 استفاده میکند. از مدل بانکس «BANKS» هم ظاهراً قرار است یک کارت به نام Weston PRO S3 عرضه شود و البته البته هنوز مشخص نشده این تراشه گرافیکی مختص پردازش دسکتاپ است یا برای محصولات موبایلی تولید میشود.  Weston و Banks میتوانند فضای ایجاد شده بین کارت های گرافیک Radeon R7 360 و R5 310 را پر کنند.

پیش بینی کارت های سری AMD Radeon 400

مدل کارت گرافیک	تراشه گرافیکی	لیتو گرافی ساخت	نسل حافظه
AMD Radeon R9 495(X) / R9 FURY II	GREENLAND	۱۴ نانومتری FinFET	HBM2
AMD Radeon R9 490-X	FIJI	۲۸ نانومتری	HBM1
AMD Radeon R9 480-X	ELLESMERE / HAWAII؟	۲۸ نانومتری	GDDR5-X
AMD Radeon R9 470-X	BAFFIN	۱۴ نانومتری FinFET	GDDR5-X
AMD Radeon R9 460-X	WESTON / OLAND؟	۲۸ نانومتری	GDDR5
AMD Radeon R9 450-X	WESTON / OLAND؟	۲۸ نانومتری	GDDR5/DDR3
AMD Radeon R9 440-X	BANKS / OLAND؟	۲۸ نانومتری	DDR3

[su_note note_color=”#f5f7f7″]تمامی مطالب بر گرفته از سه وب سایت Fudzilla، videocardz و techpowerup میباشد[/su_note]