بررسی آخرین اطلاعات منتشر شده از AMD Vega

تراشه های وِگا «Vega» بر اساس ریز معماری GCN (مخفف Graphics CoreNext) توسعه پیدا کرده اند و به عنوان پنجمین نسل از معماری GCN راه درازی و مهمی را پشت سر گذاشته اند تا به تکامل برسند. این تراشه در واقع یک Number-Crunching (کامپیوترهایی که از توانایی محاسباتی بسیار زیادی بر پایه اعداد برخوردارند) بسیار مهم و با طراحی کاملاً جدید است که میتواند روند رو به رو شد AMD را تکمیل کند. تراشه های وِگا «Vega» از اجزای کاملاً متفاوتی استفاده میکنند که تا به حال در هیچ یک از تراشه های گرافیکی قبلی AMD دیده نشده است.

این اجزا میتوانند میزان بهروه وری معماری وِگا «Vega» را برای پردازش گرافیک سه بعدی پیچیده و به طور کلی حجم پردازشی بالا آماده کنند. ایده ساخت وِگا «Vega»، به طور کلی همان روش مرسومی است که برای طراحی و ساخت دیگر تراشه های گرافیکی استفاده میشود و هدف اصلی از توسعه آن، جهشی سریعتر به دنیای ۴K و رزولوشن های فراتر از آن است. بخش مهمی از اطلاعات دقیق و فنی مرتبط با وِگا «Vega»  را در مقاله «بررسی معماری وِگا «Vega»؛ طوفان AMD در راه است» نوشتیم که بهتر است ببینید.

در این نوشتار سعی کردیم آخرین اطلاعات منتشر شده از AMD Vega را بررسی کنیم تا بیشتر با روند معرفی تا ظهور این سری از تراشه های گرافیکی AMD آشنا شویم.

گام اول: اسفند ۱۳۹۶؛ اطلاعات پایگاه های داده

معمولاً قبل از معرفی هر محصول سخت افزاری بزرگی؛ پایگاه های داده مختلفی اطلاعات مربوط به آن محصول را منتشر میکنند که به زبان فارسی به (درز یا لو رفتن) اطلاعات معروف است. البته این حالت خبر رسانی خودش یک نوع تبلیغات هدفمند و البته به نظر ما هماهنگ با منبع خبر رسانی است. در همین زمینه؛ اولین اطلاعات مربوط به تراشه های وِگا «Vega» توسط دو وب سایت compubench.com و sisoftware.net منتشر شد که شامل مشخصات فنی پرچمداران این سری بود.

اطلاعات موجود نشان میداد که اسم کُد ۶۸۷F:C3 معرف یکی از کارت های رده بالایی است که احتمالاً از سیلیکون GFX9 بهره میبرد. اگر به خاطر داشتیه باشید؛ در گذشته گفته بودیم که تراشه های هاوایی «Hawaii» با اسم رمز سیلیکون GFX7 و پولاریس «Polaris» نیز با اسم رمز سیلیکون GFX8 معرفی شده بودند. این تراشه ها با لیتوگرافی ۱۴ نانومتری FinFET تولید میشوند و از یک رابط حافظه ۲۰۴۸ بیتی HBM2 بهره میبرند و میتوانند در پردازش ۶۴ بیتی ۱۲.۵ ترافلاپ عملیات مستقیم را انجام دهند.

این مقدار قدرت پردازشی در حالت ۱۶ بیتی به ۲۵ ترافلاپ میرسد و فرکانس پایه پردازنده هم ۱.۲ گیگاهرتز خواهد بود که بسیار کمتر از چیزی است که AMD قبلاً  وعده آن را داده بود. از مدل های این کارت در (گام اول) اطلاعاتی منتشر نشد و تا اسفند ماه ۱۳۹۶ فقط میدانستیم یک مدل ۱۶ گیگبایتی صنعتی از این سری عرضه شده و برای پلتفرم دسکتاپ هم احتمالاً یک مدل ۸ گیگابایتی و ۶ گیگابایتی عرضه خواهد شد.

گام دوم: اوایل فروردین ۱۳۹۶؛ انویدیا همچنان پیشتاز است

قبل از اینکه AMD تراشه های گرافیکی وِگا «Vega» را آماده رونمایی اولیه کند، انویدیا با یک پیش دستی سریع از اولین کارت های مبتنی بر معماری پاسکال «Pascal» رونمایی میکند. انویدیا GTX 1070 و GTX 1080 دو هیولایی بودند که زود معرفی شدند! زودتر از چیزی که AMD برایش برنامه ریزی کرده بود و شاید سران AMD اصلاً فکرش را نمیکردند که انویدیا به فاصله کمی از سری قبلی، از کارت های پاسکال رونمایی کند. پس از معرفی کارت های انویدیا و شوکه شدن AMD، خبر میرسد که کارت های این کمپانی با برند « Radeon RX Vega» در دو مدل ۴ و ۸ گیگابایتی مبتنی بر حافظه های HBM2 معرفی میشوند.

این حافظه ها از پشته های «Stack» متفاوتی شامل ۲، ۴ و ۸ گیگابایت بهره میبرند و از ابعاد مساحت تراشه بیشتری به نسبت کارت های مبتنی بر معماری پاسکال «Pascal» برخوردارند، به طوریکه مساحت سطح هر تراشه یا سیلیکون به ۵۰۰ میلیمتر مربع میرسد. این به معنای افزایش دو برابری حافظه های HBM و همچنین افزایش بسیار زیاد ترانزیستورها است. گفته میشود پرچمدار این سری با اسم رمز فانتزی Vega 10 معرفی میشود و دیگر تراشه های گرافیکی ضعیف تر از سیلیکون کوچکتر Vega 11 بهره میبرند.

در مقایسه باید بگوییم که موفق ترین سیلیکون مبتنی بر معماری پاسکال «Pascal»؛ یعنی Pascal GP106 همچون دو برادر بزرگترش با لیتوگرافی ۱۶ نانومتری FinFET تولید شده و ابعاد بسیار کوچکی دارد که اگر بخواهیم مساحتش را محاسبه کنیم به رقمی معادل ۲۰۰ میلیمتر مربع میرسیم که حیرت انگیز است! مهندسین انویدیا موفق شده اند در این مساحت بسیار کم از ۴.۴ بیلیون ترانزیستور استفاده کنند که به نسبت سیلیکون GM206 شاهد افزایش قابل توجه تعداد ترانزیستورها به رقم ۲.۹۴ بیلیون هستیم که بی نظیر است! با این حال در مقابل ۵۰۰ میلیمتر مربع تراشه های گرافیکی وِگا «Vega» چیزی نیست!

گام سوم: اواسط فروردین ۱۳۹۶؛ مشکل حافظه های کم تراشه های وِگا «Vega»

در اواسط این ماه و درست در بُهبوهه عید ما ایرانی ها؛ نشست سالانه فناوری های نوین پِکَن در کشور چین بر گذار میشود و در مقابل هم منتقدین از اطلاعات فنی موجود کارت های وِگا شاکی میشوند. AMD در پاسخ به اعتراض منتقدین حافظه گرافیکی کم حجم تراشه های گرافیکی وِگا «Vega» اعلام میکند که این شرکت با استفاده از دو فناوری HBC (مخفف High-Bandwidth Cache) و HBCC (مخفف High-Bandwidth Cache Controller) میتواند تا ۵۱۲ گیگابایت پهنای باند حافظه گرافیکی را برای این کارت ها فراهم کند تا به واسطه کاهش سربار تراشه گرافیکی و استفاده بیشتر از حافظه های کَش مجازی، نیاز به افزایش حافظه گرافیکی بیشتر را از بین ببرد.

پیش از این؛ از فناوری HBC در کارت گرافیک AMD Fury X استفاده شده بود که در دو مقاله «با معماری تراشه گرافیکی Radeon R9 Fury X آشنا شوید» و «بررسی کارت گرافیک AMD R9 Fury X» در موردش نوشتیم. AMD Fury X اولین محصولی بود که از حافظه های HBM بهره میبرد که از محدودیت افزایش حجم حافظه نیز رنج میبرد. طبق ادعای AMD این مشکل با استفاده از دو فناوری فوق در کارت های سری وِگا «Vega» بر طرف شده و حالا میشود از حافظه های حجیم در این سری استفاده کرد.

در همین زمان؛ AMD مدعی بود که تراشه های گرافیکی وِگا «Vega» برای رقابت مستقیم با کارت هایی همچون GTX 1070 و GTX 1080 انویدیا عرضه میشوند. تاخیر زیاد در عرضه وِگا «Vega» موجب شده بر این باور باشیم که شاید با کارت هایی حتی قویتر از GTX 1070 و GTX 1080 مواجه شویم! حضور دو محصول انویدیا میتواند نقشه بهتری برای غلبه بر محصولات انویدیا به دست مهندسین AMD بدهد که نتیجه آن میتواند طبق معمول؛ یک کارت گرافیک ارزان تر و با بهره وری مشابه باشد.

گام چهارم: اواخر فروردین ۱۳۹۶؛ اطلاعات جدید از تراشه های وِگا «Vega»

اخباری تایید نشده نشان میدهد که تراشه های گرافیکی وِگا «Vega» برای رقابت مستقیم با دو کارت خوش ساخت GTX 1070 و GTX 1080 از حافظه های HBM2 و GDDR5X استفاده میکنند. چیزی که احتمال میدهیم این است که  وِگا «Vega» برای بازار کارت های گرافیک میان رده طراحی شده نه برای بازار کارت های رده بالایی همچون GTX 1080 TI و سری Titan X Pascal، با این حال ممکن است درصد کمی شانس پیروزی در مقابل این دو هیولا داشته باشد که بعید به نظر میرسد، چون سودی برای AMD ندارد.

در این تاریخ چندین اسلاید از کارت های جدید AMD منتشر شد که بعداً متوجه شدیم تنها نسخه های بروز شده ای به نام AMD RX 500 هستند که در مقاله «بررسی اجمالی کارت های گرافیک AMD RX 500» در موردش نوشتیم. این کارت ها جایگزین سری AMD RX 400 میشوند و اگر طبق روال مهندسی AMD پیش روی کنیم، ممکن است داستان سری AMD R9 200 تکرار شود! در آن زمان؛ آخرین کارت گرافیک این سری، AMD R9 290X بود که یک مدل نسل بعدی محسوب میشد و پس از آن نیز سری بروز شده ای به نام AMD R9 300 معرفی شد که مدل های میان رده اش از AMD R9 290X ضعیف تر بودند!

میتوانید شرح و تفصیلش را در مقاله «با کارت های گرافیک سری AMD Radeon 300 آشنا شوید» بخوانید و ببینید که همان روند مجدداً در حال تکرار شدن است! بدین معنا که رده بالاهایی همچون Rage و Rage X (از سری وِگا) در حال بازی کردن همان نقش AMD R9 290 (به عنوان پرچمدار سری ۲۰۰) و AMD R9 290X (به عنوان گل سر سبد و قویترین کارت گرافیک سری AMD R9 200 با اندکی ویژگی های موجود در پرچمدار سری AMD R9 300) در سری R9 200 هستند.

به هر حال اطلاعات موجود نشان میدهد که تمایم کارت های گرافیک جدید AMD از حافظه HBM2 استفاده میکنند و شامل مدل های Rage Fury، Rage X ،Rage و RAGE X2 Fury هستند که توسط منابع چینی گزارش شده و هیچ گونه تاییدیه رسمی ندارند. در بخش فرکانس حافظه نیز گفته میشود با فرکانس های از ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ مگاهرتز مواجه خواهیم بود که در رده محصولات AMD پیشرفت بزرگی است. به گفته AMD؛ در وِگا «Vega»  ملکرد پردازشی به ازای هر کلاک (یک تناوب کامل سیکل) تا دو برابر افزایش یافته و عملکرد به ازای هر وات مصرفی نیز رشد ۴ برابری داشته است.

رابط حافظه ۲۰۴۸ بیتی در کنار فرکانس هسته ۱۶۰۰ گیگاهرتزی و ۱۶ گیگابایت حافظه HBM2 نشان میدهد که اگر نمونه دسکتاپ باشد، با یک هیولای وحشی طرفیم که هر چیزی را به زانو در خواهد آورد! حتی GTX 1080 TI انویدیا را! اما این مدل، همانطور که پیش تر گفتیم، احتمالاً یک مدل صنعتی است و کاربرد عمومی ندارد. در طرف دیگر؛ همانطور که از نامش پیداست، RAGE X2 Fury یک کارت دو هسته ای است که از ۸ گیگابایت حافظه HBM2 استفاده میکند. باین بدین معناست که به واسطه افزایش دو برابری توان پردازشی، اجرای رزولوشن ۴K با ۱۲۰ فریم بر ثانیه یکی از اولیت های اصلی تراشه های گرافیکی وِگا «Vega» خواهد بود.

گام پنجم: آخرین اطلاعات از تراشه های گرافیکی وِگا «Vega»

چندین بنچمارک جدید از عملکرد کارت های گرافیک مبتنی بر معماری وِگا «Vega» منتشر شده که نشان میدهد بر خلاف چیزی که تا الان فکر میکردیم، با یک محصول رده بالا «High-End» طرفیم که البته هنوز تایید نشده است! بنچمارک ها نشان میدهند کارت های مبتنی بر سیلیکون Vega 10 کمی قویتر از  GTX 1080 انویدیا هستند و با دو ظرفیت ۴ و ۸ گیگابایت عرضه خواهند شد. این اطلاعات از یک ویدئوی کوتاه تبلیغاتی استخراج شده و نشان میدهد که برای اولین بار از دیودهای LED با قابلیت کنترل دستی در مدل های مرجع AMD استفاده شده است.

ویدئوی فوق نشان میدهد نور LED نصب شده روی کارت برای حالت هیا مختلف قابل تظنیم است و برای خنک سازی آن هم از خنک کننده مایع استفاده شده که نشان از قدرت پردازشی بالای این مدل میباشد و رنگ های به کار رفته در ویدئوی تبلیغاتی هم میتواند اشاره ای به فرکانس های مختلف مدل مرجع باشد. از پهنای باند و توان حرارتی این مدل های جدید اطلاعات معتبری در دست نیست و گفته میشود که احتمالاً در نسخه مرجع پرچمدار از ۴۰۹۶ پردازنده جریانی «Stream Processors» استفاده شود که تایید نشده است.

هنوز زمان عرضه دقیق کارت های وِگا «Vega» مشخص نیست، اما شایعات حاکی از آن است که احتمالاً در همین یکی دو ماهه اخیر شاید مدل های اولیه و پرچمدار این سری به صورت رسمی معرفی شوند.